คำพิพากษาฎีกาที่ ๓๐๙๓/๒๕๕๙

               การเวนคืนที่ดินเพื่อนำไปใช้ก่อสร้างคลองชลประทานเป็นการใช้อำนาจรัฐเวนคืนที่ดินเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในกิจการสาธารณูปโภคและเป็นการใช้อำนาจรัฐบังคับเอาทรัพย์สินของเอกชนเพื่อประโยชน์ของรัฐ โดยเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินเดิมไม่มีสิทธิตัดสินใจว่าจะยินยอมหรือไม่ ทั้งไม่อาจกำหนดหรือต่อรองราคาที่ตนเองพอใจได้เพราะเป็นเรื่องของการบังคับใช้กฎหมายมหาชน เช่นนี้แม้การจดทะเบียนโอนที่ดินใช้ คำว่าซื้อขาย ก็ไม่ใช่การซื้อขายที่เป็นนิติกรรมตาม ป.พ.พ.มาตรา ๔๕๓ ซึ่งจะต้องเกิดจากการกระทำด้วยความสมัครใจและมุ่งโดยตรงต่อการผูกนิติสัมพันธ์ของคู่สัญญาทั้งสองฝ่ายตามมาตรา ๑๔๙ จึงไม่อาจนำกฎหมายเรื่องการแสดงเจตนาโดยสำคัญผิดในสาระสำคัญของนิติกรรมตามมาตรา ๑๕๖ อันเป็นหลักของกฎหมายเอกชนมาใช้บังคับได้

 

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

               มาตรา ๑๔๙ นิติกรรม หมายความว่า การใด ๆ อันทำลงโดยชอบด้วยกฎหมายและด้วยใจสมัคร มุ่งโดยตรงต่อการผูกนิติสัมพันธ์ขึ้นระหว่างบุคคล เพื่อจะก่อ เปลี่ยนแปลง โอน สงวน หรือระงับซึ่งสิทธิ

               มาตรา ๔๕๓ อันว่าซื้อขายนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลฝ่ายหนึ่ง เรียกว่าผู้ขาย โอนกรรมสิทธิ์แห่งทรัพย์สินให้แก่บุคคลอีกฝ่ายหนึ่ง เรียกว่าผู้ซื้อ และผู้ซื้อตกลงว่าจะใช้ราคาทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้ขาย